MOOC چیست؟

MOOC لفظی آشنا در حوزۀ آموزش آنلاین است که توجهات زیادی را به خود جلب کرده است. این لفظ اولین بار در سال ۲۰۰۸ به کار برده‌شد به‌گونه‌ای که چهار سال بعد یعنی سال ۲۰۱۲ سال موک نامیده شد!

MOOC از حروف اول Massive Open Online Courses تشکیل شده است. یعنی تعداد انبوهی از دانشجویان (Massive) بدون محدودیت و به‌صورت رایگان و دائمی(Open)  در بستر اینترنت (Online) از دوره‌های آموزشی (Courses) بهره‌مند می‌شوند.

از مشهورترین موک‌های جهان می‌توان از «coursera»، «udemy» و «edx» نام برد. موک‌هایی که با صدها دانشگاه برتر دنیا از جمله استنفورد، پنسیلوانیا، ام‌آی‌تی و… و شرکت‌های بزرگ در ارتباط اند و خدمات خود را به هزاران دانشجو در سرتاسر دنیا ارائه می‌دهند.

موک شامل اجزای مختلفی است: یک هوش مصنوعی، دانشجو را به دوره‌ای که نیاز دارد راهنمایی می‌کند. پس از ثبت نام برنامه‌ای آموزشی بین ۴ تا ۱۶ هفته برای او در نظر گرفته می‌شود. دانشجو موظف است در این هفته‌ها فیلم‌های آموزشی، صوت‌ها و مقالات در نظر گرفته شده را بررسی کند و به سؤالاتی که در بین فیلم‌ها یا مقالات پرسیده می‌شود جواب دهد. در پایان هر هفته آزمون و یا تکلیفی قرار داده شده است که جواز رفتن به هفتۀ بعد را به دانشجو می‌دهد.

به فضای تعاملی، در موک‌ها توجه ویژه‌ای شده است. دانشجویانی در سراسر دنیا دور هم جمع می‌شوند تا به بحث و تبادل در موضوع مطرح‌شده بپردازند. به علت تعداد بالای اعضا اگر دانشجویی مثلاً ساعت سه صبح سؤالی بپرسد، آن طرف دنیا حتماً دانشجویی هست که بتواند به او جواب دهد. به‌گونه‌ای که مثلاً میانگین پاسخگویی در کورسرا ۲۲ دقیقه است. اساتید هم به این بحث نظارت می‌کنند و دانش‌پذیران را راهنمایی می‌کنند.

ویژگی دیگر موک این است که امکان ارزیابی فرایند آموزش را به‌صورت دقیق بر اساس داده‌ها -نه بر اساس فرضیات- فراهم می‌کند. اگر هزار نفر به سؤالی جواب غلط بدهند نشان‌دهندۀ خلل در فرایند تدریس است که سریعاً قابل ارزیابی و برطرف کردن است.

در پایان این نکته قابل ذکر است که موک‌ها نه رقیب دانشگاه‌ها بلکه مکمل آن‌ها بوده و آیندۀ تحصیلات را تضمین می‌کنند.